Beleggen in obligaties is een populaire manier om je geld te laten groeien. Maar wat zijn obligaties precies? Hoe kun je erin beleggen? En waar moet je op letten als je obligaties koopt of verkoopt? In dit artikel geven we je een overzicht van de belangrijkste aspecten van obligaties. We leggen uit wat obligaties zijn, hoe ze werken, welke soorten er zijn, hoe je ze kunt kopen en verkopen, en welke risico’s en voordelen ze hebben. Aan het einde van dit artikel zul je hopelijk een beter inzicht hebben in obligaties en hoe je ze kunt gebruiken om je beleggingsdoelen te bereiken. Blijf zeker lezen want ik geef je ook enkele interessante obligatie ETF’s mee!

Wat zijn obligaties?

Een obligatie is een financieel product waarmee een belegger geld kan lenen aan een uitgevende entiteit (ook wel emittent of uitgever). In ruil daarvoor krijgt de belegger rente uitbetaald. Dit wordt ook wel ‘couponrente’ genoemd. Simpel gezegd, is het een vorm van geld (uit)lenen.

De uitgevende entiteit kan een overheid of een bedrijf zijn. Overheden geven obligaties uit om hun begrotingstekorten te financieren of om investeringen te doen in bijvoorbeeld infrastructuur, onderwijs of gezondheidszorg. Bedrijven geven obligaties uit om hun activiteiten te financieren of om bijvoorbeeld overnames te doen, schulden af te lossen of dividend uit te keren.

Een obligatie heeft een aantal kenmerken die de belegger moet kennen:

• De nominale waarde: dit is het bedrag dat de belegger uitleent aan de uitgever en dat hij terugkrijgt op de eindvervaldag van de obligatie. De nominale waarde wordt meestal uitgedrukt in euro’s of dollars en kan variëren van bijvoorbeeld 100 euro tot 100.000 euro per obligatie.
• De couponrente: dit is de rente die de belegger jaarlijks ontvangt over de nominale waarde van de obligatie. De couponrente wordt meestal uitgedrukt in een percentage en kan vast of variabel zijn. Een vaste couponrente betekent dat de rente gedurende de hele looptijd van de obligatie gelijk blijft. Een variabele couponrente betekent dat de rente afhankelijk is van een referentierente, zoals bijvoorbeeld de Euribor of de Libor, die regelmatig wordt aangepast.
• De looptijd: dit is de periode tussen de uitgifte en de eindvervaldag van de obligatie. De looptijd kan variëren van enkele maanden tot meer dan 30 jaar. Over het algemeen geldt dat hoe langer de looptijd, hoe hoger de couponrente, omdat de belegger meer risico loopt om zijn geld voor een lange periode uit te lenen.
• De koers: dit is de prijs die de belegger moet betalen om een obligatie te kopen of te verkopen op de secundaire markt. De koers wordt meestal uitgedrukt als een percentage van de nominale waarde. Als een obligatie met een nominale waarde van 1000 euro noteert aan 104%, wil dat zeggen dat je 1040 euro moet betalen om ze te kopen. Een obligatie die boven de 100% noteert, noteert ‘boven pari’. Een obligatie die onder de 100% noteert, staat ‘onder pari’. De koers van een obligatie wordt beïnvloed door verschillende factoren, zoals de marktrente, de kredietwaardigheid van de uitgever, het aanbod en de vraag, en het sentiment van de beleggers.

Hoe kun je beleggen in obligaties?

Er zijn twee manieren om te beleggen in obligaties: via de primaire markt of via de secundaire markt.

Beleggen via de primaire markt

De primaire markt is de markt waar obligaties voor het eerst worden uitgegeven door de uitgever. Als je obligaties koopt op de primaire markt, betaal je bij uitgifte een vooraf bepaalde prijs die dicht bij de nominale waarde van de obligatie ligt. Je kunt obligaties kopen op de primaire markt via je bank of financieel tussenpersoon, die je kan informeren over de beschikbare obligaties, de voorwaarden, de risico’s en de kosten. Je kunt ook inschrijven op staatsobligaties via het online platform van het Agentschap van de Schuld.

Beleggen via de secundaire markt

De secundaire markt is de markt waar obligaties worden verhandeld nadat ze zijn uitgegeven. Als je obligaties koopt of verkoopt op de secundaire markt, doe je dat tegen de koers die op dat moment geldt op de beurs. De koers kan hoger of lager zijn dan de nominale waarde, afhankelijk van de marktomstandigheden. Je kunt obligaties kopen of verkopen op de secundaire markt via je bank of financieel tussenpersoon, die je kan informeren over de beschikbare obligaties, de koersen, de risico’s en de kosten. Je kunt ook gebruik maken van een online beleggingsplatform, zoals Bolero of Lynx, die je toegang geven tot verschillende beurzen waar obligaties worden verhandeld.

Wat zijn de voordelen en risico’s van beleggen in obligaties?

Beleggen in obligaties heeft een aantal voordelen en risico’s die je moet afwegen voordat je besluit om te investeren. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste voor- en nadelen van obligaties.

Voordelen van beleggen in obligaties

• Rente-inkomsten: dit is het voordeel dat je een vaste of variabele rente ontvangt op je obligatie, die meestal hoger is dan de rente op een spaarrekening. Dit geeft je een regelmatig inkomen, dat je kunt gebruiken voor je uitgaven of voor verdere beleggingen. De rente-inkomsten hangen af van de couponrente, de nominale waarde en de frequentie van de betalingen van de obligatie.
• Lagere volatiliteit: Obligaties hebben een lagere volatiliteit dan aandelen, wat betekent dat ze minder schommelen in waarde en dus minder stressvol zijn voor de belegger.
• Terugbetaling van het kapitaal: dit is het voordeel dat je je nominale waarde terugkrijgt op de eindvervaldag van de obligatie, tenzij de uitgever in gebreke blijft. Dit geeft je zekerheid over het bedrag dat je terugkrijgt van je investering, wat niet het geval is bij aandelen, die geen vaste looptijd of waarde hebben. De terugbetaling van het kapitaal hangt af van de nominale waarde en de looptijd van de obligatie.
• Diversificatie: dit is het voordeel dat je je portefeuille kunt spreiden over verschillende soorten activa, zoals aandelen, obligaties, vastgoed en cash. Dit vermindert je totale risico, omdat niet alle activa dezelfde richting volgen of reageren op dezelfde factoren. Obligaties hebben meestal een negatieve of lage correlatie met aandelen, wat betekent dat ze niet noodzakelijk stijgen of dalen als aandelen doen. De diversificatie hangt af van de samenstelling en het gewicht van je portefeuille.

Nadelen van beleggen in obligaties

• Lage rendementen: dit is het nadeel dat je een lage rente ontvangt op je obligatie, vooral als de marktrente laag is of als de uitgever een hoge kredietwaardigheid heeft. Dit geeft je een laag rendement op je investering, dat misschien niet voldoende is om je doelstellingen te bereiken of om de inflatie te compenseren. De lage rendementen hangen af van de marktrente, de rating en de couponrente van de obligatie
• Hoge kosten: dit is het nadeel dat je hoge kosten moet betalen om een obligatie te kopen of te verkopen op de secundaire markt. Deze kosten kunnen bestaan uit makelaarslonen, bewaarlonen, transactiekosten en belastingen. Deze kosten verminderen je netto rendement op je obligatie, wat je rendement verder verlaagt. De hoge kosten hangen af van de markt, de tussenpersoon en de fiscale regeling van de obligatie.

Risico’s van beleggen in obligaties

• Renterisico: dit is het risico dat de marktrente stijgt of daalt na de aankoop van een obligatie. Dit heeft invloed op de koers of de prijs van de obligatie op de secundaire markt, waar je de obligatie kunt kopen of verkopen voor het verstrijken van de looptijd. Als de marktrente stijgt, daalt de koers van de obligatie, omdat beleggers meer rente kunnen krijgen op andere obligaties of spaarproducten dan op de bestaande obligatie. Als je dan je obligatie wilt verkopen, krijg je minder terug dan wat je ervoor hebt betaald. Als je je obligatie tot de eindvervaldag houdt, krijg je wel je nominale waarde terug, maar loop je wel een kans op een hoger rendement mis. Als de marktrente daalt, stijgt de koers van de obligatie, omdat beleggers minder rente kunnen krijgen op andere obligaties of spaarproducten dan op de bestaande obligatie. Als je dan je obligatie wilt verkopen, krijg je meer terug dan wat je ervoor hebt betaald. Als je je obligatie tot de eindvervaldag houdt, krijg je wel je nominale waarde terug, maar betaal je wel meer belasting over je rente-inkomsten.
• Kredietrisico: dit is het risico dat de uitgever van de obligatie zijn betalingsverplichtingen niet kan nakomen. Dit kan gebeuren als de uitgever in financiële moeilijkheden komt of failliet gaat. In dat geval kun je (een deel van) je geleende geld en rente verliezen. Het kredietrisico hangt af van de kredietwaardigheid van de uitgever, die wordt beoordeeld door gespecialiseerde agentschappen, zoals Moody’s, Standard & Poor’s en Fitch. Deze agentschappen geven ratings of scores aan de uitgevers, die gaan van AAA (zeer betrouwbaar) tot D (in gebreke). Hoe lager de rating, hoe hoger het kredietrisico en hoe hoger de rente die de uitgever moet betalen om beleggers aan te trekken
• Liquiditeitsrisico: dit is het risico dat je je obligatie niet gemakkelijk kunt kopen of verkopen op de secundaire markt. Dit kan gebeuren als er weinig vraag of aanbod is naar een bepaalde obligatie, bijvoorbeeld omdat de obligatie niet populair is, te weinig wordt verhandeld of te specifiek is. In dat geval kan het moeilijk zijn om een goede prijs te krijgen voor je obligatie of om überhaupt een koper of verkoper te vinden. Het liquiditeitsrisico hangt af van de omvang, de frequentie en de transparantie van de markt waarop de obligatie wordt verhandeld.
• Inflatierisico: dit is het risico dat de inflatie of de stijging van de prijzen je reële rendement op je obligatie vermindert. Dit kan gebeuren als de inflatie hoger is dan de rente die je ontvangt op je obligatie. In dat geval verlies je koopkracht, omdat je met hetzelfde geld minder kunt kopen dan voorheen. Het inflatierisico hangt af van de economische situatie, het monetair beleid en de verwachtingen van de beleggers.

Welke soorten obligaties zijn er?

Er zijn verschillende soorten obligaties, afhankelijk van wie de uitgever is. De twee belangrijkste soorten zijn overheidsobligaties en bedrijfsobligaties.

• Overheidsobligaties zijn obligaties die worden uitgegeven door een overheid of een overheidsinstantie. Bijvoorbeeld, een staatsbon is een overheidsobligatie die wordt uitgegeven door de Belgische staat. Een OLO (lineaire obligatie) is een overheidsobligatie die wordt uitgegeven door het Federaal Agentschap van de Schuld. Een EMTN (Euro Medium Term Note) is een overheidsobligatie die wordt uitgegeven door een Europese instelling, zoals de Europese Investeringsbank of de Europese Commissie.
• Bedrijfsobligaties zijn obligaties die worden uitgegeven door een bedrijf of een onderneming. Bijvoorbeeld, een obligatie van Apple is een bedrijfsobligatie die wordt uitgegeven door het Amerikaanse technologiebedrijf Apple Inc. Een obligatie van KBC Group is een bedrijfsobligatie die wordt uitgegeven door de Belgische bank-verzekeraar KBC Groep NV.

Er zijn echter ook belangrijke verschillen tussen overheids- en bedrijfsobligaties die beleggers moeten kennen voordat ze beslissen welke obligaties ze willen kopen. Deze verschillen hebben betrekking op het risico, het rendement, de liquiditeit, de belasting en de correlatie met andere activaklassen.

• Risico: Overheidsobligaties worden over het algemeen beschouwd als de veiligste obligaties, omdat ze worden uitgegeven door soevereine entiteiten die de macht hebben om belastingen te heffen of geld te drukken om hun schulden af te lossen. De kans dat een overheid in gebreke blijft op haar obligaties is zeer laag, tenzij er sprake is van een extreme politieke of economische crisis. Bedrijfsobligaties daarentegen worden uitgegeven door particuliere ondernemingen die onderhevig zijn aan marktconcurrentie, bedrijfsrisico’s en financiële stress. De kans dat een bedrijf in gebreke blijft op zijn obligaties is hoger dan die van een overheid, vooral als het bedrijf een lage kredietwaardigheid heeft of in een kwetsbare sector opereert.
• Rendement: Vanwege het hogere risico dat gepaard gaat met bedrijfsobligaties, eisen beleggers een hoger rendement om deze obligaties te kopen. Het rendement van een obligatie wordt bepaald door de couponrente en de marktprijs van de obligatie. Hoe hoger het risico van een obligatie, hoe lager de prijs die beleggers bereid zijn te betalen, en hoe hoger het rendement dat ze eisen. Het verschil tussen het rendement van een bedrijfsobligatie en dat van een vergelijkbare overheidsobligatie wordt de spread genoemd. De spread weerspiegelt het extra rendement dat beleggers ontvangen voor het nemen van extra risico. Bijvoorbeeld, op 30 juni 2022 bedroeg het rendement van de benchmark Treasury bond die vervalt in 10 jaar 2,97%. Op dezelfde datum was het mediane rendement op de obligaties in de ICE BofA U.S. Corporate Index die vervalt in 2032 4,87%. Deze index omvat obligaties met een hoge tot middelhoge kwaliteit of investment grade. Het verschil tussen deze twee rendementen is de spread: 4,87% – 2,97% = 1,90 procentpunt of 190 basispunten.
• Liquiditeit: Liquiditeit verwijst naar het gemak waarmee een activum kan worden gekocht of verkocht zonder dat dit een grote invloed heeft op de prijs. Overheidsobligaties zijn meestal liquider dan bedrijfsobligaties, omdat er meer vraag naar is en omdat ze worden ondersteund door centrale banken die optreden als marktmakers. Bedrijfsobligaties hebben vaak minder handelsvolume en minder marktdeelnemers dan overheidsobligaties, waardoor ze moeilijker te kopen of te verkopen zijn tegen een gunstige prijs. Dit betekent dat beleggers die bedrijfsobligaties bezitten mogelijk meer kosten moeten maken om hun positie te verlaten of aan te passen dan beleggers die overheidsobligaties bezitten.
• Correlatie: Correlatie verwijst naar de mate waarin de prijsbewegingen van twee activa samenhangen. Een hoge positieve correlatie betekent dat twee activa meestal in dezelfde richting bewegen, terwijl een lage of negatieve correlatie betekent dat twee activa meestal in verschillende richtingen bewegen. Overheidsobligaties hebben over het algemeen een lagere correlatie met aandelen dan bedrijfsobligaties, omdat ze minder gevoelig zijn voor economische cycli, bedrijfswinsten en marktsentiment. Treasury bonds bieden bijvoorbeeld een betrouwbare diversificatie ten opzichte van aandelen, omdat ze vaak stijgen wanneer aandelen dalen en vice versa. Bedrijfsobligaties daarentegen hebben een hogere correlatie met aandelen, omdat ze meer worden beïnvloed door dezelfde factoren die de aandelenkoersen bepalen. Dit betekent dat bedrijfsobligaties minder bescherming bieden tegen marktschommelingen dan overheidsobligaties.

Wat zijn high yield obligaties en fallen angels obligaties?

High yield obligaties zijn obligaties met een hoog rendement, maar ook met een hoog risico. Het zijn obligaties van bedrijven of landen met een lage kredietwaardigheid, die worden beoordeeld als BB of lager door gespecialiseerde agentschappen, zoals Moody’s, Standard & Poor’s en Fitch. High yield obligaties worden ook wel junk bonds genoemd.

Fallen angels obligaties zijn obligaties die oorspronkelijk een rating van beleggingskwaliteit hadden, maar die sindsdien zijn gedegradeerd tot junk status als gevolg van de verslechterende financiële positie van de uitgever. Fallen angels obligaties worden ook wel gedegradeerde obligaties genoemd.

Wat zijn de voor- en nadelen van high yield obligaties en fallen angels obligaties?

Beleggen in high yield obligaties en fallen angels obligaties heeft een aantal voor- en nadelen die je moet afwegen voordat je besluit om te investeren. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste voor- en nadelen van high yield obligaties en fallen angels obligaties.

Voordelen van beleggen in high yield obligaties en fallen angels obligaties

• Hoger rendement: dit is het voordeel dat je een hogere rente ontvangt op je obligatie, die meestal veel hoger is dan de rente op overheidsobligaties of bedrijfsobligaties met een hogere rating. Dit geeft je een hoger rendement op je investering, dat je doelstellingen sneller kan helpen bereiken of de inflatie beter kan compenseren. Het hogere rendement hangt af van de couponrente, de nominale waarde en de frequentie van de betalingen van de obligatie.
• Lager renterisico: dit is het voordeel dat je minder gevoelig bent voor veranderingen in de marktrente, omdat de rente op je obligatie al hoog is en dus minder ruimte heeft om te stijgen. Dit betekent dat de waarde of het rendement van je obligatie minder daalt als de marktrente stijgt dan bij andere soorten obligaties. Het lagere renterisico hangt af van de duration of de gemiddelde looptijd van de obligatie.
• Potentieel herstel: dit is het voordeel dat je kunt profiteren van een mogelijke verbetering in de financiële situatie of de rating van de uitgever van de obligatie. Dit kan gebeuren als de uitgever zijn schulden aflost, zijn winstgevendheid verhoogt, zijn kosten verlaagt of zijn strategie aanpast. In dat geval kan de waarde of het rendement van je obligatie stijgen door een lagere kredietopslag of een hogere vraag naar de obligatie. Het potentieel herstel hangt af van de kwaliteit, de transparantie en de reputatie van de uitgever.

Nadelen van beleggen in high yield obligaties en fallen angels obligaties

• Hoger kredietrisico: dit is het nadeel dat je meer kans hebt om (een deel van) je geld en rente te verliezen als de uitgever van de obligatie zijn betalingsverplichtingen niet kan nakomen. Dit kan gebeuren als de uitgever in financiële moeilijkheden komt of failliet gaat. In dat geval kun je ook te maken krijgen met lange en complexe juridische procedures om je geld terug te krijgen. Het hogere kredietrisico hangt af van de rating, de sector en het land van de uitgever.
• Hoger liquiditeitsrisico: dit is het nadeel dat je moeilijker je obligatie kunt kopen of verkopen op de secundaire markt. Dit kan gebeuren als er weinig vraag of aanbod is naar een bepaalde obligatie, bijvoorbeeld omdat de obligatie niet populair is, te weinig wordt verhandeld of te specifiek is. In dat geval kan het moeilijk zijn om een goede prijs te krijgen voor je obligatie of om überhaupt een koper of verkoper te vinden. Het hogere liquiditeitsrisico hangt af van de omvang, de frequentie en de transparantie van de markt waarop de obligatie wordt verhandeld.
• Hoger inflatierisico: dit is het nadeel dat je meer kans hebt om je reële rendement op je obligatie te zien dalen door een stijging van de prijzen. Dit kan gebeuren als de inflatie hoger is dan de rente die je ontvangt op je obligatie. In dat geval verlies je koopkracht, omdat je met hetzelfde geld minder kunt kopen dan voorheen. Het hogere inflatierisico hangt af van de economische situatie, het monetair beleid en de verwachtingen van de beleggers.

Wat is de beste manier om te beleggen in obligaties?

Als je wilt beleggen in obligaties, heb je twee opties: je kunt een obligatie kopen of je kunt beleggen in obligaties met een ETF of een fonds. Maar wat is de beste manier om te beleggen in obligaties?

Wel, er is geen eenduidig antwoord op deze vraag, omdat elke optie zijn voor- en nadelen heeft. Het hangt af van je persoonlijke situatie, doelstellingen en voorkeuren. Echter, over het algemeen kunnen we zeggen dat ETF’s de beste manier zijn om te beleggen in obligaties. Dit komt omdat ETF’s meestal lagere kosten, hogere liquiditeit en betere diversificatie hebben dan individuele obligaties of fondsen. ETF’s zijn ook transparanter, omdat je altijd kunt zien welke activa ze bevatten en hoe ze presteren. Bovendien kun je met ETF’s gemakkelijk beleggen in verschillende thema’s, sectoren of regio’s die je anders moeilijk of duur zou kunnen bereiken.

Er zijn veel ETF’s die beleggen in obligaties, afhankelijk van het type, de regio, de looptijd en de rating van de obligaties. Je kunt bijvoorbeeld beleggen in wereldwijde obligaties, Europese obligaties, Amerikaanse obligaties, opkomende markten obligaties, staatsobligaties, bedrijfsobligaties, high yield obligaties of groene obligaties. Je kunt ook beleggen in ETF’s die de rente- of valutarisico’s afdekken of minimaliseren.

Welke interessante obligatie ETF’s zijn er?

Of een obligatie ETF interessant is voor jou portefeuille of niet hangt af van de rol die de obligatie gaat spelen in het geheel van je beleggingen. Wil je je portefeuille defensiever maken? Kijk dan vooral naar overheidsobligaties. Overheden gaan in theorie niet failliet en dus heb je hier een veiligere belegging maar het rendement is ook vaak lager. Wil je je geld laten renderen maar toch kiezen voor een lagere volatiliteit als bij aandelen dan zijn bedrijfsobligaties interessant. Let wel op want niet ieder bedrijf heeft dezelfde kredietwaardigheid. Er zijn bedrijven die obligaties uitgeven en die failliet gaan en dan kan je fluiten naar je geld.

Onderstaand zijn enkele interessante ETF’s die je eventueel van dichterbij kan bekijken, let op dit is geen beleggingsadvies, doe altijd eerst zelf je onderzoek!

Overheidsobligaties (uitkerend)

• Europa: iShares Core Euro Government Bond UCITS ETF (Dist)
• Amerika: Xtrackers II US Treasuries UCITS ETF 2D EUR Hedged
• Emerging markets: iShares J.P. Morgan USD Emerging Markets Bond UCITS ETF (Dist): opgelet noteert in USD (wisselkoersrisico!)

Bedrijfsobligaties (uitkerend)

• Europa: iShares Core Euro Corporate Bond UCITS ETF (Dist)
• Amerika: iShares USD Corporate Bond UCITS ETF (Dist): opgelet noteert in USD (wisselkoersrisico!)

High Yield obligaties en Fallen Angels (uitkerend)

• iShares EUR High Yield Corporate Bond UCITS ETF EUR (Dist)
• iShares Fallen Angels High Yield Corp Bond UCITS ETF EUR Hedged (Dist)

Bekijk ook mijn top 5 wereldwijde obligatie ETF’s: ETF Top 5: indexbeleggen in wereldwijde obligaties (debelgischebelegger.be)

Conclusie

Beleggen in obligaties is een manier om je geld te laten groeien met een regelmatig inkomen en een vaste terugbetaling. Je kunt rechtstreeks beleggen in obligaties via de primaire of secundaire markt, of indirect via ETF’s of fondsen. Elke manier heeft zijn voor- en nadelen, die afhangen van verschillende factoren, zoals rente, kredietwaardigheid, liquiditeit, inflatie, kosten, rendementen en risico’s. Je moet deze afwegen voordat je besluit om te beleggen in obligaties.

Ik hoop dat dit artikel je heeft geholpen om meer te weten te komen over het beleggen in obligaties. Als je nog vragen hebt of meer informatie wilt, kun je altijd contact met ons opnemen via onze website of sociale media. We staan altijd klaar om je te helpen met je beleggingsvragen. Bedankt voor het lezen en tot de volgende keer! 😊